Rosalie Ruardy van Duurzaam Den Haag interviewt ons over gasloos wonen en hoe wij tot deze duurzame beslissingen zijn gekomen.
Lees het artikel op De Posthoorn: Wij wonen ‘gasloos’ op de gaslaan
Wij wonen Gasloos op de Gaslaan
Gasloos Wonen
Wat kun je als huiseigenaar doen om je huis energieneutraal te maken? Veel. Heel veel. Maar wat is handig en betaalbaar?
Lees hier over hoe wij ons huis van het gas af hebben gekregen en waarom wij voor bepaalde oplossingen hebben gekozen.
Groene helden en de zonnepanelen
Sinds mijn eerste post heb ik zoveel enthousiaste reacties gekregen, sommige ook met concrete plannen en hele specifieke vragen. Daarom is het hoog tijd voor een bericht over onze verbouwing en onze zonnepanelen. Ik begin graag bij de katalysator van onze verbouwplannen:
De Groene Regentes
Op 2 mei 2016 kregen René en ik de sleutel van ons huis. De volgende ochtend kwam de zonnepanelenboer gelijk langs kwam voor een offerte. Toen wisten we al dat we dit gingen doen. Hoe kwam dat zo snel? Dankzij de Groene Regentes. Deze groep vrijwilligers zetten zich namelijk al jaren in voor een groene en duurzame wijk in het Regentesse-Valkenboskwartier, onze wijk. (Ook wel bekend als ReVa, een afkorting die ik zelf half na ruim half jaar in deze wijk eindelijk doorhad).
Aan iedereen die niet in ReVa woont, zou ik zeggen: ga ook op zoek naar een soortgelijke groep mensen of start er één. Ze zijn goud waard en hebben ons veel tijd en onzekerheid bespaard. Met hun collectieve inkoopactie voor zonnepanelen, werd het hele offertetraject een stuk eenvoudiger.
De bijeenkomst
Twee maanden voordat we de sleutel kregen, zagen op Facebook we de aankondiging voor een inloopbijeenkomst “Zonnepanelen op eigen dak”. René en ik keken elkaar aan dachten; zullen we? Nerds als we zijn, leek eigen stroom ons allebei heel tof. We wisten alleen nog niet dat het ook voor ons haalbaar was.
De bijeenkomst werd georganiseerd door de Groene Regentes. Daar hebben wij kennis gemaakt met de sympathieke importeur Solar engineers en installateur Mevaba. Met deze partners had de Groene Regentes eerder het succesvolle project Zon der Gaslaan uitgevoerd. Daarbij kregen bewoners zonder eigen dak de mogelijkheid om zonnepanelen te kopen. De 240 (!!) gekochte panelen zijn vervolgens geplaatst op het dak van de Sporthal hier aan de Gaslaan. Deze samenwerking was zo succesvol dat de drie partijen een nieuwe project wilden starten voor zonnepanelen voor bewoners met eigen dak.
Aan het eind van deze ‘verkennende’ avond, waren we gelijk overtuigd. We hebben ons direct aangemeld voor een offerte. Spannend, vooral omdat ons eigen dak nog niet van ons was.
Waarom waren we zo overtuigd, dat we ook niet verder hebben gezocht?
- We, nou ja destijds René vooral, kent de mensen achter de Groente Regentes en die weten wat ze doen. Soms is het zo makkelijk.
- De kans dat dit elders goedkoper zouden kunnen krijgen, zonder collectief was verwaarloosbaar: Door de collectieve kregen we naast de btw-teruggave ook subsidie kregen van het klimaatfonds. Daarnaast kregen we ook nog korting op de offerte en ondersteuning kregen bij het terugvragen van de btw bij de belastingdienst. De ondersteuning kwam zowel van de Groene Regentes zelf, als Solar Engineers. Het traject van de btw-teruggave verdient overigens een eigen post. Wordt vervolgd!
- Solar Engineers was aanwezig op de bijeenkomst had een goed verhaal; Het offertetraject bevatte genoeg beslismomenten met gedegen advies op maat voor elke situatie door middel van een dakscan op maat. De kwaliteit van de panelen was ook gegarandeerd en bovengemiddeld. Daarnaast werden technische vragen ook goed en volledig (genoeg) beantwoord, zonder onnodig technische ingewikkeld te doen of het verhaal onnodig te versimpelen. Ook het offertetraject verdient een eigen post.
- De installateur MEVABA was ook aanwezig en vulde het verhaal van Solar Engineers goed aan. Wij konden hem direct ook vragen stellen over andere maatregelen, zoals een warmtepomp. Naast voldoende expertise, scheelt een goede samenwerking tussen leverancier en uitvoerder, veel gedoe en bemiddeling. Dat hebben we bijvoorbeeld bij de keuken gemerkt. Ander verhaal, als iemand een keer een blog wil schrijven over keukenboeren.
- Het project Zon der Gaslaan voor mensen zonder eigen dak was zo goed verlopen en het rendement was goed. In dit traject heeft de Groene Regentes ook meerdere offertes aangevraagd en kwam dit koppel als beste uit de bus. Daardoor was selectiewerk eigenlijk voor ons al gedaan.
Duurzaam leven! Doe het voor de economie!
“We are like tenant farmers chopping down the fence around our house for fuel when we should be using nature’s inexhaustible sources of energy – sun, wind and tide. I’d put my money on the sun and solar energy. What a source of power! I hope we don’t have to wait until oil and coal run out before we tackle that.”
Misschien is het raar om een blog te beginnen met een klimaatcitaat uit een bron. Desalniettemin was Thomas Edison een eeuw geleden al bewust van het korte termijn denken over fossiele brandstoffen en de waarde van de zon als energiebron. Met bovenstaand citaat begint het rapport van één van de grootste banken van de Verenigde Staten. De Citigroup haalt een gesprek uit 1931 aan tussen Thomas Edison, Henry Ford en Harvey Firestone, om een lans te breken voor duurzame energiebronnen.
Citigroup heeft in aanloop naar de klimaattop in Parijs (2015) onderzocht wat de gevolgen zijn van (helemaal) niets doen aan de CO2-uitstoot, om zo het belang van het klimaatakkoord te onderzoeken. Wat zijn de gevolgen als we besluiten om fossiele brandstoffen te blijven gebruiken? Kunnen we dat ons permitteren? Een van de interessante invalshoeken van dit rapport is dat Citigroup het fincancieel-economisch perspectief onderzoekt. Wat kost het ons of wat levert het ons op om als wereld te besluiten om niets te doen aan de CO2-uitstoot en het verbruik van fossiele brandstoffen. Voor de Terry Pratchett lezers onder ons, doet de introductie van het rapport: Citi GPS: Energy Darwinism II (2015) me sterk denken aan de Auditors uit Discworld. Geen politieke discussie of klimaatverandering wel echt een probleem is. Gewoon een harde business case op basis van cijfers.
Dodo economicus
Waarom ik hier nu over wil schrijven, is dat volgens dit rapport, de economische belangen inderdaad dezelfde zijn als die van de planeet en haar inwoners. Op zich is dat logisch, aangezien de economie een direct gevolg is van de planeet en haar inwoners. Toch fijn dat die logica getoetst is en nu op digitaal papier staat.
Hun conclusie: de kosten zijn redelijk, de investering is vrij snel terugverdiend en de risico’s die je ermee voorkomt zijn enorm. Al is het alleen dat schone lucht fijner is dan vieze lucht. Oftewel, waarom zou je niet van fossiele brandstoffen af willen? De logica van dit rapport heeft inmiddels onder invloed van econoom Jeremy Rifkin zijn weg gevonden naar staatshoofden (in o.a. Duitsland en China). Die staatshoofden, zo hoop je dan, kunnen daadwerkelijk het gebruik van fossiele brandstoffen terugbrengen. Dat zou fijn zijn. Misschien krijgen wij dan weer subsidies voor panelen en accu’s en zo.
Aanleiding: ‘We moeten van alle fossiele brandstoffen af. Interview Jeremy Rifkin, duurzaam econoom’, Jaap Meijers, Het Financieel Dagblad, 20 mei 2017
Rapport: Citi GPS: Energy Darwinism II (2015)
Leestip: De derde industriële revolutie. Naar een transformatie van economie en samenleving, Jeremy Rifkin, Nieuw Amsterdam (2013
De waarom
Er zijn veel redenen om duurzaam te willen wonen, maar er zijn ook genoeg redenen om er nog even mee te wachten. Waarom zijn wij dan nu al begonnen, voordat de overheid alles voor ons regelt? Daar ga ik hier meer over schrijven.
Om je alvast een idee te geven: Groene stroom, vooral van de zon, is dankzij de technische ontwikkeling en toename in productie goedkoper dan fossiele brandstoffen. Daarom is eigen zonnestroom nu al goedkoper dan ingekochte stroom. Zelfs als je stroom groen is, betaal je voor meer dan alleen de energie die je zelf verbruikt. Later, laat ik zien hoe snel wij onze investering terugverdienen, hoe ik dat heb berekend en waarom die cijfers. De kans is trouwens groot dat ik daar een spreadsheet bij toe ga voegen waarin je onze berekeningen ziet en ze zelf met je eigen cijfers kunt invullen. Ik verheug me namelijk nu al op het maken ervan.
Een minder bekende reden om specifiek van gas af te willen, is dat het gasnetwerk in Nederland aan vervanging toe is. Wie daar straks voor moet betalen is niet duidelijk, omdat het de eerste keer zou zijn. Daarnaast heeft gaswinning op dit moment ook niet de beste reputatie (Ik noem een Groningen en Rusland). Vervangen is daarom waarschijnlijk te duur voor de periode dat we het nog gaan gebruiken. Daarom verwachten we dat de prijs de komende jaren vrij snel zal stijgen. Ik sluit niet uit dat ik hier later meer over schrijf. De gevaren van gas door lekkages, explosies en koolmonoxide zal ik proberen over te slaan.
De Hoe
Hier komt meer informatie over hoe we zover zijn gekomen als we nu zijn; geen gas en overdag eigen stroom. Welke weg hebben we bewandeld? Hoe hebben we informatie gezocht en waar hebben we die gevonden? Welke oplossingen waren beschikbaar en wat hebben we allemaal overwogen om tot de huidige situatie te komen?
Als je er aan begint lijkt het allemaal heel onoverzichtelijk en risicovol. Tenminste, dat vond ik. Je weet immers niet welke paneelboeren betrouwbaar zijn en of je het wel zult terugverdienen. Den Haag is niet bepaald de Costa del Sol. Gelukkig zijn er steeds meer initiatieven en organisaties die je daarbij kunnen helpen. Een aantal dingen hebben we zelf moeten afwegen en berekenen. We hoe dat bij ons ging en hoe we dat hebben gedaan in een nieuw huis, waarvan we het verbruik nog niet kenden.
Kun je niet wachten om meer te lezen en woon je zelf in Den Haag? Kijk dan alvast bij de Groene Regentes.
Planet, People & Profit
Mijn oud-klasgenoten bij de Haagse Hogeschool (mede-BIMmers) zullen misschien grinniken dat ik nu deze leus aanhaal. Tijdens de opleiding Business IT & Management (BIM dus) was Het Nieuwe Werken (HNW) één van de thema’s. Bij de eerste les werd direct benadrukt dat het invoeren van HNW alleen werkt als je rekening houdt met de mensen, de planeet, maar ook de winst. Alle drie de P’s moeten in de plus komen om ook op lange termijn wat op te leveren.
Kortom, je moet zuinig (of liever nog cyclisch) omgaan met je people en je planet om duurzame profit te maken. Als één van de p’s inefficiënt gebruikt wordt, is een verandering niet vol te houden. Dan is een maatregel niet duurzaam. Óf de levensduur zal kort zijn, óf de middelen raken opgebrand wat ook nooit goed is. Zuinig met middelen omgaan is leuk, maar beter is een cyclus waarbij het verbruik in evenwicht is met het aanmaken ervan. Economische middelen zijn daarin net zo belangrijk als ecologische middelen. Tenzij we ooit besluiten om geld of ruilmiddelen te laten vallen. Die ontwikkeling zie ik voorlopig nog niet ontstaan.
Het draait dus om de drie p’s (planet, people & profit). Zoals je zult begrijpen, werden deze p’s bij een groepje deeltijders tijdens de hele opleiding onderwerp van flauwe grapjes. We hebben er veel lol aan gehad. Hoewel de educatieve slogan vooral veel humor opwekte, vroeg ik me wel af: Geldt die logica niet voor alles, dat alle belangen mee moeten wegen? Ja, vooralsnog lijkt dat nog steeds voor alles te gelden en dat is niet erg.
Als iemand iets wil bereiken, moet je alle belangen meenemen. En voorlopig is het economisch belang het meest geliefde belang in de wereld. Als we dus een kans willen hebben om fossiele brandstoffen op te geven, moeten we de econofielen ook meekrijgen in die doelstelling. Dan hoeven we staatshoofden ook niet meer te overtuigen van het gevaar van klimaatverandering. Er valt hier iets te verdienen.
Daarom ben ik zo blij dat de Citigroup bank in hun rapport uit 2015 concludeert dat ook de internationale economie groot belang heeft bij een duurzame cyclische economie. Als het gebruik van grondstoffen in plaats van verbruiken ervan geld oplevert gaat het ook in de politiek leven. In volgende blogs zal ik meer ingaan op hoe dat dan precies zit, maar voor nu gaat het even om het fijne nieuws (ook al dateert het uit 2015).
Aanleiding: ‘We moeten van alle fossiele brandstoffen af. Interview Jeremy Rifkin, duurzaam econoom’, Jaap Meijers, Het Financieel Dagblad, 20 mei 2017
Nerdalert: Duurzaam leven. Doe het voor de economie!
Energieneutraal onder de Nederlandse zon
De jaarrekening van de energiemaatschappij is binnen. Dit is onze eerste energierekening zonder gaskosten. En wat blijkt, onze vijftien panelen leveren bijna net zoveel stroom als dat we nodig hebben. Dankzij de salderingsregeling hebben we bijna nul op de rekening, maar energieneutraal kun je het nog niet noemen. Ik was benieuwd wat het voor ons zou betekenen als salderen niet meer zou bestaan.
Om te kijken hoe we ervoor staan, heb ik ons verbruik kritisch bekeken. Daarvoor heb je niet genoeg aan de meterstanden. De stroom die je direct verbruikt, komt namelijk niet voorbij de meter. De omvormer van de zonnepanelen weet wel hoeveel je totaal opwekt. De meterstanden vertellen je vervolgens hoeveel je tekort komt of overhoudt. Tel dat bij elkaar op (of trek het af als je teruglevert) en je weet hoeveel je daadwerkelijk verbruikt.
I ♥ spreadsheets
Nerd als ik ben, heb ik dus alle gegevens die ik heb in een spreadsheet gedumpt. Daarmee kan ik niet alleen ons totale verbruik zien, maar ook even verder rekenen. Daarom leek het me leuk, ja echt, om te kijken wat wij nodig zouden hebben om helemaal energieneutraal te worden met zonnepanelen en accu’s. Kan dat überhaupt? Spoiler: Het antwoord is nee.
De blauwe balken tonen hoeveel kWh we gemiddeld per dag verbruiken (zie rekenvoorbeeld), de gele balken tonen hoeveel kWh we opwekken (volgens de omvormer). Je ziet met deze grafiek dan ook gelijk het probleem: Onze enige eigen energiebron, de zon, piekt op het moment dat we het, het minst hard nodig hebben, namelijk in de zomer. Net als bij de meeste mensen gaat een groot deel van onze energie naar het verwarmen van het huis. Wanneer doe je dat het meest? Juist, als ze zon het minst oplevert, in de winter. Toen we nog op gas stookten, bleef het verbruik over het jaar ongeveer gelijk. Nu we een warmtepomp hebben, zie je het verbruik in de koude maanden stijgen.
Rekenvoorbeeld
Op je omvormer zie je dat je 4 kWh hebt opgewekt, aan je meterstanden kun je zien dat je diezelfde dag 3 kWh terug hebt geleverd en 9 kWh hebt afgenomen bij je energiemaatschappij. Van de 4 kWh die je hebt opgewekt, heb je dus 3 kWh niet gebruikt. Op bewolkte momenten of in de avonduren had je nog eens 9 kWh extra nodig. Je daadwerkelijk verbruik die dag is dan 4 – 3 + 9 = 10 kWh.
Wat kunnen we daar aan doen?
- Een accu nemen waarbij we voldoende stroom kunnen opslaan om een dag door te komen.
- Genoeg accu’s nemen om de winter te overbruggen.
- Een andere bron van energie vinden die ook in de Nederlandse winter beschikbaar is; De wind wellicht?
Ben jij net als ik benieuwd naar Haagse wind op eigen dak? Meld je dan alvast aan voor de informatiebijeenkomst van de Groene Regentes.